Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS.CKI Phạm Thái Duy,Trung tâm Tai Mũi Họng,Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.

Viêm xoang do nấm được chia làm hai loại gồm nấm không xâm lấn và nấm xâm lấn. Viêm xoang do nấm xâm lấn gồm nấm xâm lấn cấp tính,nấm xâm lấn mạn tính,nấm xâm lấn u hạt. Viêm xoang do nấm không xâm lấn gồm cầu nấm,viêm xoang do nấm dị ứng và viêm xoang do nấm hoại sinh.

Cầu nấm là hiện tượng viêm xoang do nấm phát triển và tích tụ trong xoang tạo thành một khối trong lòng xoang.

Viêm xoang do nấm dị ứng là loại nhiễm nấm phổ biến trong xoang,thường phát triển thành viêm xoang mạn tính. Nấm phát triển trên niêm mạc xoang gây nhiễm trùng và tắc nghẽn các xoang.

Viêm xoang do nấm hoại sinh là tình trạng nấm phát triển trên các lớp chất nhầy trong mũi,được phát hiện khi trong mủ có vảy chứa nấm.

Nguyên nhân

Hai loại nấm chính gây ra viêm xoang do nấm là aspergillus sp. và zygomycetes sp. Trong đó,aspergillus sp. phổ biến hơn.

Những yếu tố tăng nguy cơ viêm xoang do nấm gồm:

Bất thường cấu trúc mũi xoang.

Tiếp xúc với khói bụi,hóa chất,khí hậu ẩm ướt.

Người bị suy giảm miễn dịch như nhiễm HIV,ung thư hoặc đang điều trị hóa chất,đái tháo đường,người bệnh sau khi cấy ghép nội tạng đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Bác sĩ Thái Duy phẫu thuật nội soi mũi xoang cho một người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Triệu chứng

Viêm xoang do nấm thường xảy ra ở một bên,ít khi xuất hiện hai bên. Người bệnh xuất hiện các triệu chứng viêm xoang mạn tính kéo dài,kém đáp ứng với điều trị nội khoa thông thường:

Nghẹt mũi,chảy nước mũi.

Suy giảm khứu giác.

Mùi hôi trong mũi.

Đau nhức vùng xoang.

Sốt.

Một số trường hợp viêm xoang nấm xâm lấn có thể gây các triệu chứng có tình trạng xâm lấn hoặc biến chứng:

Tê da mặt.

Căng tức ở mặt và hốc mắt.

Lồi mắt.

Màu da nhợt nhạt hoặc chuyển sang đen.

Giảm thị lực.

Đau đầu dữ dội.

Sốt nhiễm trùng hoặc nhiễm trùng huyết.

Sốc nhiễm trùng,tử vong.

Chẩn đoán

Hình ảnh nội soi giúp bác sĩ quan sát tình trạng xuất tiết dịch mủ hôi trong các khe xoang ở một bên mũi. Đây là triệu chứng gợi ý tình trạng viêm xoang do nguyên nhân đặc hiệu bao gồm do nấm xoang.

Người bệnh có thể được chỉ định chụp CT. Đây là phương tiện hình ảnh học hỗ trợ chẩn đoán viêm xoang do nấm với độ nhạy và đặc hiệu xấp xỉ 90%. Hình ảnh gợi ý có thể gồm dày thành xương các xoang,mở đục lòng xoang kèm các nốt tăng đậm độ do tích tụ các sợi nấm... Bác sĩ có thể chụp CT để khảo sát các biến chứng viêm xoang do nấm gây nên.

Biến chứng

Viêm xoang do nấm có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Nấm có thể phát triển thành khối đầy trong xoang,phá hủy các thành xoang,sau đó xâm lấn những cơ quan lân cận như hốc mắt,sọ não.

Nấm xâm nhập vào hốc mắt làm mắt bị mờ dần,gây mù vĩnh viễn.

Nấm có thể gây viêm màng não,viêm não nếu xâm nhập hộp sọ.

Nấm xâm nhập vào các dây thần kinh hoặc mạch máu có thể gây liệt dây thần kinh và chảy máu ồ ạt,dẫn đến tử vong.

Điều trị

Phẫu thuật nội soi mũi xoang lấy nấm là phương pháp "tiêu chuẩn",hiệu quả khi điều trị viêm xoang do nấm. Triệu chứng viêm xoang giảm hoặc biến mất hoàn toàn sau 1-2 tuần sau mổ. Các phương pháp như uống thuốc,bơm hút rửa mũi thông thường không hiệu quả trong điều trị bệnh này.

Người bệnh khi khám bác sĩ nghi ngờ viêm xoang do nấm nên được phẫu thuật sớm. Một số trường hợp nấm xoang gây biến chứng có thể trì hoãn phẫu thuật. Người bệnh không nên kéo dài tình trạng này quá lâu để tránh những biến chứng không đáng có xảy ra,nhất là người có bệnh nền kèm theo.

Uyên Trinh

Độc giả đặt câu hỏi về bệnh tai mũi họng tại đây để bác sĩ giải đáp